Praza da Quintana

 

A praza da Quintana está limitada pola cabeceira da Catedral de Santiago de Compostela, polo mosteiro fundacional, o cemiterio de canónigos e a primeira casa consistorial.

A praza está dividida en dous planos. A parte inferior, a Quintana de Mortos, foi lugar de enterramento ata 1780, cando por razóns sanitarias e falta de espazo optouse polo cemiterio de San Domingos de Bonaval, e máis tarde, polo actual camposanto de Boisaca. A parte superior da praza é, por contraposición, a Quintana de Vivos.

O impoñente muro do Mosteiro de San Paio de Antealtares delimita o conxunto polo leste. Alfonso II o fundou no século IX para custodiar o recén descuberto sepulcro do Apóstolo, función que no século XI asumiu o Cabido catedralicio. As monxes benedictinos foron substituídos no século XV polas benedictinas de clausura que hoxe habitan este edificio, reformado nos séculos XVII e XVIII. Na súa igrexa pódese admirar un interesante Museo de Arte Sacro que garda o altar atopado xunto ao sepulcro de Santiago. E ás 19:30 horas, todos os días, pódese escoitar o servizo de vísperas cantado polas relixiosas do convento.

Desde toda a cidade divísase o único elemento vertical da praza, a torre do Reloxo da catedral. Recibe o curioso nome de Berenguela en honra ao arzobispo Berenguel de Landoira, que ordenou a súa construción no século XIV. Entón era un robusto cubo defensivo no que as ameazas non superaban a posición actual do reloxo. O arquitecto Domingo de Andrade engadiu o remate e a ornamentación barroca que rodea á maior das campañas da Catedral, tamén chamada Berenguela, de 14 toneladas de peso, cuxa nota onde se pode oír marcar as horas.

Á súa dereita ábrese o Pórtico Real, lugar de saída das procesións litúrxicas. O longo muro barroco que protexe a cabeceira románica da Catedral continúa cara á Porta Santa, meta dos peregrinos que chegan a Santiago de Compostela en busca do Xubileo que agarda aos que atravesen a nova Porta Santa de bronce, colocada en 2004 polo artista compostelano Suso León. A súa antesala está flanqueada por figuras de pedra románicas procedentes do coro de pedra que tivo a Catedral, tamaño no século XII polo Mestre Mateo, cuxa reconstrución se pode visitar no Museo Catedralicio. Dominan a parte superior as figuras barrocas de Santiago e os seus discípulos, Atanasio e Teodoro. Ao seu lado ábrese ocasionalmente desde 2004 a Porta dos Abades, que permite o tránsito polos espazos interiores da cabeceira e desemboca na capela da Corticela.

Os extremos sur e norte están ocupados por dúas casas barrocas. En Quintana de Mortos, a Casa da Conga ou dos Canónigos, conxunto formado por catro vivendas construídas en 1709 por Domingo de Andrade e rematadas por Casas e Nóvoa. Enfronte, a Casa da Parra , que debe o seu nome ás froitas pétreas –vides e pámpanos- que deixou o Barroco na súa porta principal. Edificada por Andrade para o Cabido catedralicio en 1683, ocupa no lugar da primeira notaría e a primeira casa do concello de Santiago, derribada en 1588. Hoxe é unha activa sala de exposicións.